İSLÂM BEYTULLAH ERDİ’NİN KİTABI: UZUN BİR GECE Abdullah Çağrı ELGÜN

İslâm Beytullah ERDİ’NİN KİTABI: "UZUN BİR GECE" 

                                  Abdullah Çağrı ELGÜN

Yazar,1940 yılında Bulgaristan’ın Nasrettin Köyünde doğdu. İlk ve ortaokulu aynı yerde tamamladı. Razgart pedagoji okulunu bitirdi. Zvanartsi Ortaokulu’nda coğrafya ve biyoloji dersleri verdi. Askerlik dönüşü Filaretova İlköğretim Okulu Türk Dili Dersleri Öğretmeni olarak atandı. Doğancılar Okulu Müdürü olarak görev yaptı. 1968’de gazeteciliğe başladı. Sliven ve Burgas sancakları muhabiri olarak on altı yıl görev yaptı. Özel Muhabir sıfatıyla Almanya, Eski Sovyetler Birliği, Yugoslavya, Polonya, Macaristan, Romanya gibi bir çok ülkeyi gezerek bilgi ve tecrübelerinin ışığında yeni yazılar yazdı.

1976-1980 yılları arasında Bulgaristan Gazeteciler Cemiyeti Sliven Şubesi Genel Sekreterliği Görevinde bulundu.

1985’te Bulgaristan’da Türk adlarının değiştirilmesine karşı çıktığı için tutuklandı. Buradan Belene Ceza Kampı’na sürgün edildi. Acı, eziyet, ve vatandan ayrılışın hasretiyle yaralı iken oradan da Sofya Genel Tahkikat Dairesi’ne nakledilerek sorgulandı. Burada da rahat bırakılmayan İslâm Beytullah ERDİ, Montana’nın bir köyüne sürgüne gönderildi.

1989’da sınır dışı edilince Türkiye’ye yerleşti. Hikâyeleri Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Azarbaycan, Yugoslavya gibi ülkelerde yayınlandı. Uluslararası bir çok sempozyumlarda, Bulgaristan Türkleri Edebiyatı üzerine bildiriler sundu. Bir çok ödüller aldı

Bulgaraca, Rusça, İngilizce ve Türkçe bilen İslâm Beytullah ERDİ, İLESAM, TÜRKSAV, KİBATEK, gibi kuruluşlarda görev aldı.

BELENEKAMPI SÜRGÜNÜNÜ tamamladıktan sonra yurtdışı edilen İSLÂM Bey Bulgaristan’ı terk etmek zorunda bırakılarak  ANAVATAN TÜRKİYE’ye yerleşir. Yirmi yıla yakın Türkiye’de yaşayan İslâm Beytullah burada da rahat bırakılmamış takipten kurtulamamıştır. Atalar yadigârı topraklarda kimliğine sahip çıkmak uğruna Belene Zindanları’nda yaşadığı inanılması mümkün olmayan eziyet, sıkıntı ve işkencelerin acısını Anavatanda bir nebze dindirebilmiş ve biraz da olsa sükûna ermiştir. 

“UZUN BİR GECE”  ESERİ HAKKINDA

         Kitap toplam 104 sayfadan oluşuyor. Bir nefeste okuyacağınız bu roman ISBN: 978-975-276-278-9, Bilge Ofset Matbaası, Tel: 0312-229 29 36 Maltepe/ANKARA, Beriken Yayınevi Eti Mh. CMK Bulvarı, Bulvar Ap. No: 80/1 Maltepe/ANKARA, Tel: 0312- 232 62 18, Faks: 0312 232 14 99

Yazar, İslâm Beytullah ERDİ’nin “UZUN BİR GECE”  adlı eserini zevkle ve bir solukta okuyacaksınız.

Yazar, bu kitabında doğup büyüdüğü topraklardan ad değiştirme, asimile etme ve Türklüklerini unutturma politikalarına direnlerin başını çekmektedir. İslâm Beytullah ERDİ, Yönetimde bulunanların Bulgarların, Türklere örf, adet ve gelenekleri yaşattırmamak için yapılan ceberut politikalara, karşı çıktıkları için Balkanlar, Bulgaristan, Batı Trakya yerlerden sürülmektedirler.

1900’lü yıllarda çaresiz bırakıp geldiğimiz vatan topraklarında Evlâdı Fatiha’nın torunlarının çektiği sıkıntı ve yaşadığı eziyetlerin boyutunu, hayatın gerçekleri içerisinde gözler önüne sermeye çalışmaktadır.

Ana vatana gelip yerleşen ve burada mutlu bir hayat sürebileceklerini umut ederek, sevinç yaşarken, Anavatanda da çeşitli zorluklarla karşılaşmışlardır. Anavatanlarında huzuru yakalayabileceklerini ümit eden bu grupların karşılaştıkları uyum ve uyumsuzluklar, yerli halktan kimilerinin bunlara karşı takındıkları tavır (ajan, vatan haini, ispiyoncu, korkak...vb) alay yollu bakışlar; fakat söz olarak söylenmeyen, benzeri imalı hareketler ... 

Gelinen yerde iş imkanı ve iş bulma konusunda karşılaşılan zorluklar da bu uyumda engeler arasında  sıralananlar arasında yer almaktadır.   

Bu eseri okurken, soydaşlarımızın çektiği çileleri okudukça bırakıp gelinen yurtları ananrak hayâllere dalıyoruz.  Evlâdı Fatiha’nın kaldığı o  topraklara  karşı olan özlemlerimiz kabarıyor. Duygularımız çoşuyor, heyecanımız artıyor. Bir oh, çekerek içinde bulunduğunuz ortamdan, başka diyarlara akıyoruz! Baltık Denizi, Balkanlar, Batı Trakya’ya, Bulgaristan, Tuna, Tunca, Sarısu, Isıkgöl, Aral, Hazar, Karadeniz, Akdeniz’in bir Türk Gölü olduğu zamanlara yolculuk başlıyor!

Ad değiştirme, kişi adları, köy adlarının değiştirilmesi, nufus cüzdanlarına el koyma gibi... Bulgar Hükümetleri'nin yanlış uyguladığı politikalar; ve baskı. Yıldırma politikalarının zaman zaman tekrar edilmesi sadece Müslüman Bulgar vatandaşlarını için değil, bu insanlık dramı, oradaki Hıristiyan Bulgar vatandaşlarını da tedirgin etmiyor mu?..

İslâm Beytullah ERDİ,  eseri  “UZUN BİR GECE” de Türkiye’de yaşanan bozulma, dejenerasyon, yozlaşma ve yaşanan çelişkili hayata da dikkat çekmektedir. Göçmen ailelerin kendi topraklarında örf, âdet ve geleneklerini koruyabilmek için gelecek kuşaklar olarak yetişen  çocuklarına, ne kadar itina ile bir eğitim verdikleri görülmektedir. Bu eğitimlerinde millî değerleri, vatan, bayrak, toprak ve içinde yaşayan insanın kutsallığı fikrinin, çocuğun beynine nakşedilmesi beynine işlemesi gerekliliğine inanmışlardır. Bu ideal ve ülkü ile yetiştirilen gençler, halka ve kendi insanlarına hizmet için hayatın bütün zorluklarına direnmeyi, bütün eziyetlerine katlanmayı ve bu vesile ile her türdeki hizmeti tabii bir görev addetmektedirler.

Anavatan Türkiye’ye geldikten sonra anne ve babaların bu mefkûre ve bilgilerle yetiştirdikleri çocuklarının, fikirlerini uygulamak istemelerine karşı çıkılmasına, bir anlam verilememektedir. Çocuklar ise bu değişiklik karşısında şaşkın, tedirgin, hayretler içinde; ama kararlıdırlar. 

Uzun Bir Gece’nin kahramanları işte böyle bir yaklaşımın sergilenmesinin canlı tanıktırlar.

KAHRAMANLAR:

KEMÂL BEY     : Gazeteci yazar, Belene kamplarında sürgün hayatı yaşadıktan sonra rahat bırakılmayarak yurt dışına sürgün edilen Türklüğün dirençli kahramanlarından.

NECMİYE HANIM   : Kemâl beyin hanımı.

HALİL BEY      : Mimar, Bulgaristan’dan ünlü mimarlardan, Kemal beyin idalist ve yakın arkadaşı,

NEVİN HANIM  : Mimar Halil’in hanımı.

AYL                   : Mimar Halil ve Nevin hanımın kızları.

NEDİM                : Aylâ’nın sevgilisi, Mimarlık ikinci sınıf öğrencisi Aynı memleketten gelme.

Dr. FUAT             : Kemâl ve Halil Beylerin ortak arkadaşları 

REŞAT BEY        : Kemal Beyin memleketten arkadaşı

ROMANIN KONUSU:

Roman, Bulgaristan’dan, Anayurt (Türkiye) göç eden  bir grup idealist  insanların,

Anavatanda karşılaştıkları uyum güçlüğü, ülkelerinde iken yaşattıkları ideallerin Türkiye’yi gördükten sonra çatışmaya dönüşmesi; ve yaşanan bu çatışma çevresinde gelişen aile olayları anlatılıyor.

Bulgaristan’dan geldikten sonra Türkiye’de yaşadıkları süre içinde aile içinde yaşanan gerginlikler, gençlerin eğitim hayatı,  Bulgaristan’da iken alınan idelist öğretim ve Türkiye’ye gelindikten sonra anne ve babadaki bu çelişkili değişim anlatılmaktadır.

Gençlerin Anavatanlarına hizmet etme aşkı ve bu ideali yerine getirebilmek için Türkiye’nin doğu illerinden birine çıkan tayinlerini anne ve babanın, olumsuz tutumu anlatılıyor. Özellikle belli bir ülkü ile yetişen bu çocukların fikirlerini uygulamak istemelerindeki amansız mücadele belirtiliyor. Bu fikirleri kızına aşılayan babanın bu fikirlerin tam zıttını sergilemesi aile çatışmasına fikrî kargaşaya dönüştürmüştür.

Roman bu ailelerin çatışmasının çevresinde gelişen bir kurgu içinde devam etmektedir. Roman kahramanlarından, baba Halil Türkiye’de yaşadığı hayâl kırıklılığı sebebiyle, gergin bir hal almış, yakınları ve çevresine karşı kırıcı olmaya başlamıştır. Tam bu sırada Bulgaristan’da tanıdığı ve mefkûre arkadaşı yazar ve gazeteci Kemâl bir tesadüf eseri karşısına çıkar. Karşılıklı gidip gelmeler, önemli bir aile dramını engellemiş, işi tatlıya bağlamıştır.

Mimar Halil’in Kızı Aylâ’nın Reşat Nuri GÜNTEKİN’in “ÇALIKKUŞU” romanın kahramanı FERİDE gibi idealini gerçekleştirmek için doğu illerinden birine gitmeyi hedef seçmiştir. Baba ve annesine bu fikri açmasıyla birlikte başlayan evdeki gerginlik ve kuşak çatışması başlamış, aile iyice kopma noktasına gelmiştir.

Gazeteci ve yazar Kemâl’in araya girmesi onlara bir Hızr gibi gelmiş ve çok kısa zamanda  ailenin bu fikrini olumlu yönde etkilemektedir. Sonunda anne ve baba, elbirliği ile kızları Aylâ’ya icazet verip, Doğuya gitmesine müsaade eder; ve ona yardımcı olarak aile olarak da mutluluğun yolunu açarlar.

ESERLERİ:
1) ERDİ, İslâm Beytullah, “PoHorizentite na Kapitalistiçekiye, Svyat” (Röportajlar), Sliven,1982

2) ERDİ, İslâm Beytullah, “Güneşi Ararken”, (Belgesel) Ankara 1997

3) ERDİ, İslâm Beytullah,  “İnsanı Düşündüren İnsan”, (Denemeler) Ankara 1997

4) ERDİ, İslâm Beytullah, “Gelinuçtu”, (Hikâyeler) İstanbul İstanbul

5) ERDİ, İslâm Beytullah, “Tutuklunun Sevgilisi”, (Hikâyeler) Ankara,1988

ÇEVİRİLERİ:
1) ERDİ, İslâm Beytullah, “Pıt Kım Stastiye”, (Türkçe’den Bul Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002

2) ERDİ, İslâm Beytullah, “Kratko Sıdırjaniye na İslâma”, (Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002

3) ERDİ, İslâm Beytullah, “Vivedeniye Kim İzuçavenoto na Korona”, (Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002 TY:ya

4) ERDİ, İslâm Beytullah, “Osviniva İslâm”, (T.Y:ya-2004)

5) ERDİ, İslâm Beytullah, “Özüne Dön Halkım”, (Azericeden Türkçeye) Anç.2004

6) ERDİ, İslâm Beytullah, “Balkan Ülkelerinden Masallar”, (Bulgarca’dan Maslalar(Bulgarcadan Türkçeye) İst.2003

YABANCI DİLE ÇEVİRİLEN ESERLERİ

1) ERDİ, İslâm Beytullah, “Vicdanın İsyanı”,  Bakü 2001

2) ERDİ, İslâm Beytullah, “Beleg Ot Roza, Bulgarca”, Sofya 2004

3) ERDİ, İslâm Beytullah, “Yaşamak Hakkı”, Azerice Bakü 2005

Haberleşme ve Kitap Temini Adresi:

Cep Tel: 0535 315 49 94 iletişim adresi verilen kitap 11. Sok.No:11/9 06200  Demetgül/Ankara adresinden temin edilebilir.

KAYNAKLAR:

1) ERDİ, İslâm Beytullah, “PoHorizentite na Kapitalistiçekiye, Svyat”, (Röportajlar), Sliven,1982

2) ERDİ, İslâm Beytullah, “Güneşi Ararken”, (Belgesel) Ankara 1997

3) ERDİ, İslâm Beytullah, “İnsanı Düşündüren İnsan”, (Denemeler) Ankara 1997

4) ERDİ, İslâm Beytullah, “Gelinuçtu”, (Hikâyeler) İstanbul İstanbul

5) ERDİ, İslâm Beytullah, “Tutuklunun Sevgilisi”, (Hikâyeler) Ankara,1988

6) ERDİ, İslâm Beytullah, “Pıt Kım Stastiye”,(Türkçe’den Bul Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002

7) ERDİ, İslâm Beytullah, “Kratko Sıdırjaniye na İslâma”, (Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002

8) ERDİ, İslâm Beytullah, “Vivedeniye Kim İzuçavenoto na Korona” (Türkçe’den Bulgarca’ya) Ankara 2002 TY:ya

9) ERDİ, İslâm “Beytullah, Osviniva İslâm” (T.Y:ya-2004)

10) ERDİ, İslâm Beytullah, “Özüne Dön Halkım” (Azericeden Türkçeye) Anç.2004

11)ERDİ, İslâm Beytullah, “Balkan Ülkelerinden Masallar”, (Bulgarca’dan Maslalar (Bulgarcadan Türkçeye) İst.2003

12)  ERDİ, İslâm Beytullah, 2009, “Uzun Bir Gece”(Roman), Bilge Ofset Matbaası, Berikan Yayınevi,. Eti Mh. CMK. Bulvarı Ap: No: 80/1 Maltepe/ANKARA, Tel: 0312 232 62 18